যোৱা সপ্তাহৰ পৰা ইউৰোপৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আগ্নেয়গিৰি আৰু বিশ্বৰ আটাইতকৈ সক্ৰিয় আৰু চিনাকি আগ্নেয়গিৰিৰ ভিতৰত মাউণ্ট এটনাই বতাহলৈ প্ৰায় নিখুঁত ধোঁৱাৰ আঙঠি পঠিয়াইছে। এই আঙঠিবোৰক বিজ্ঞানীসকলে আগ্নেয়গিৰিৰ ঘূৰ্ণীবতাহৰ আঙঠি বুলি অভিহিত কৰে ।
কোনো আগ্নেয়গিৰি কেতিয়া আগ্নেয়গিৰিৰ ঘূৰ্ণীবতাহৰ আঙঠি উলিয়াই দিয়ে, আৰু মাউণ্ট এটনা আৰু এই পৰিঘটনাৰ বিষয়ে কি?
কিন্তু প্ৰথমে, পৰিৱেশ — মাউণ্ট এটনা কি আৰু ক’ত?
মাউণ্ট এটনা, যাক কেতিয়াবা কেৱল এটনা বুলিও কোৱা হয়, ভূমধ্য সাগৰৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ দ্বীপ চিচিলিৰ পূব উপকূলত থকা এটা সক্ৰিয় আগ্নেয়গিৰি । এটনাৰ শিখৰটো আল্পছৰ দক্ষিণে ইটালীৰ আটাইতকৈ ওখ, আৰু ই ইউৰোপৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু আটাইতকৈ সক্ৰিয় আগ্নেয়গিৰিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম।
এটনাৰ শিখৰত পাঁচটা ক্ৰেটাৰ আছে, যিবোৰ আগ্নেয়গিৰিৰ বেছিভাগ বিস্ফোৰণৰ বাবে দায়ী; পাহাৰৰ ঢালৰ কাষেৰে বিভিন্ন আকাৰৰ ৩০০টা অদ্ভুত ভেণ্টৰ পৰাও “ফ্লেংক” বিস্ফোৰণ ঘটে।
এটনা প্ৰায় অহৰহ কাৰ্য্যকলাপত আছে, আৰু ১৬০০ চনৰ পৰা কমেও ৬০টা ফ্লেংক বিস্ফোৰণ আৰু আৰু বহুতো শিখৰ বিস্ফোৰণ দেখা গৈছে। শেহতীয়া বছৰবোৰত ২০০৬, ২০০৭-০৮ চনত, ২০১২ চনত, ২০১৮ চনত আৰু ২০২১ চনত দুবাৰকৈ শীৰ্ষ বিস্ফোৰণ ঘটিছে; ২০০১, ২০০২-০৩, ২০০৪-০৫, আৰু ২০০৮-০৯ চনত ফ্লেংক বিস্ফোৰণ ঘটিছে।
২০১৩ চনৰ পৰাই এটনা বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে আৰু ইউনেস্ক’ৰ মতে আগ্নেয়গিৰিটোৰ বিস্ফোৰণৰ ইতিহাস ৫ লাখ বছৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি। এই কাৰ্য্যকলাপৰ কমেও ২৭০০ বছৰৰ নথিভুক্ত কৰা হৈছে।
আৰু আগ্নেয়গিৰিৰ ঘূৰ্ণীবতাহৰ আঙঠি কি?
গেছ, প্ৰধানকৈ জলীয় বাষ্প, ক্ৰেটাৰৰ এটা ভেণ্টৰ জৰিয়তে দ্ৰুতগতিত মুক্ত হ’লে ভৰটেক্স আঙঠিৰ সৃষ্টি হয়। এটনাৰ গহ্বৰত মুকলি হোৱা ভেণ্টটো প্ৰায় নিখুঁতভাৱে বৃত্তাকাৰ, গতিকে ২ এপ্ৰিলৰ পৰা পাহাৰৰ ওপৰত দেখা পোৱা আঙঠিবোৰো বৃত্তাকাৰ।
২০২৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত আগ্নেয়গিৰিৰ ঘূৰ্ণীবতাহৰ আঙঠিৰ ওপৰত প্ৰকাশিত এখন বৈজ্ঞানিক গৱেষণা পত্ৰত উল্লেখ কৰা হৈছে যে এই পৰিঘটনাটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৭২৪ চনত ইটালীৰ এটনা আৰু ভেছুভিয়াছত পৰ্যবেক্ষণ কৰা হৈছিল, আৰু ১৭৫৫ চনৰ পৰা খোদিত প্লেটত নথিভুক্ত কৰা হৈছে।
শেহতীয়াকৈ আলাস্কাৰ ৰেডাউট, ইকুৱেডৰৰ টুংগুৰাহুয়া, গুৱেটামালাৰ পাকায়া, আইচলেণ্ডৰ ইয়াফজালাজোকুল আৰু হেক্লা, ইটালীৰ ষ্ট্ৰম্বলি, জাপানৰ আছ’ আৰু ছাকুৰাজিমা, ভানুআটুৰ ইয়াছুৰ, নিউৰ ৱাকাৰি আদি আগ্নেয়গিৰিত আগ্নেয়গিৰিৰ ঘূৰ্ণীবতাহৰ আঙঠি দেখা গৈছে জিলেণ্ড, আৰু নিকাৰাগুয়াৰ মমোটম্বো। (‘ডাইনামিক্স অৱ ভলকেনিক ভৰটেক্স ৰিংছ’: স্কোলো আৰু অন্যান্য, বৈজ্ঞানিক প্ৰতিবেদন)
চিচিলিৰ কেটানিয়াৰ আই এন জি ভি এটনা মানৱ নিৰীক্ষণ কেন্দ্ৰৰ আগ্নেয়গিৰি বিজ্ঞানী তথা ২০২৩ চনৰ এই অধ্যয়নৰ সহ-লেখিকা ছিমোনা স্কোলোৱে দ্য নিউয়ৰ্ক টাইমছক জনোৱা মতে, ডলফিনে বাবল আঙঠি উৰুৱাই দিয়াৰ দৰেই আগ্নেয়গিৰিৰ ধোঁৱাৰ আঙঠিও উৎপাদন কৰা হয়। স্কোলোৱে দ্য এন ৱাই টিক কয় যে, “তেওঁলোকে মুখৰ পানী সংকোচন কৰে, আৰু জিভা ব্যৱহাৰ কৰি মুখৰ পৰা ঠেলি দিয়ে আৰু ইমানেই চাপ সৃষ্টি কৰে যে ই এটা আঙঠি গঠন কৰে।”
প্ৰতিবেদন অনুসৰি, আঙঠিবোৰ বতাহত ১০ মিনিট পৰ্যন্ত থাকিব পাৰে যদিও পৰিস্থিতি বতাহ আৰু অশান্ত হ’লে সোনকালে বিভাজিত হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।
এই পৰিঘটনাৰ বাবে এটনা সুপৰিচিত নেকি?
২০২৩ চনৰ জুলাই মাহত আগ্নেয়গিৰিবিদ বৰিছ বেহংকে এটনাৰ ওপৰত “প্ৰতিদিনে কেইবা ডজনো গেছৰ আঙঠি” দেখা পোৱা বুলি জনাইছিল। এই মাহৰ পৰিঘটনা আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত বেহংকে ফেচবুকত কয় যে “পৃথিৱীৰ কোনো আগ্নেয়গিৰিয়ে এটনাৰ দৰে বাষ্পৰ আঙঠি উৎপন্ন নকৰে”।
Click Here for the Previous Year’s APSC Question Paper
Moreover, your support has been invaluable to us. We are grateful for your continued support…
Follow us on